سیاست خارجی مشترک اروپایی در بحران عراق در سال 2003

چکیده: کشورهای اروپائی از دهه هفتاد میلادی در تلاش بوده اند متناسب با قدرت اقتصادی و سیاسی خود، جهت ارتقاء نقش و جایگاه خویش درسیاست بین الملل،با تدوین و اجرای یک سیاست خارجی مشترک و اتخاذ مواضع و اقدامات واحد،بر رخدادهای بین المللی تأثیر گذاشته به عنوان بازیگری مستقل و تأثیرگذار در نظام بین الملل به ایفای نقش بپردازند.براین اساس«پیمان اتحادیه اروپا» که در دسامبر 1992 به تصویب رسید،نقطه عطف مهمی در عملکرد اتحادیه اروپا محسوب می شود.«حفاظت از ارزشهای مشترک و تقویت همگرایی ومنافع بنیادین اتحادیه،حفاظت از صلح و امنیت بین المللی وتقویت و حفاظت از امنیت اتحادیه اروپا،گسترش همکاری های بین المللی و حمایت از دموکراسی و حاکمیت قانون،بر طبق اصول منشورملل متحد »از جمله مهم ترین اهداف سیاست خارجی و امنیتی مشترک بوده است.ناتوانی قدرت های بزرگ اروپا در اتخاذ سیاست خارجی مشترک جهت دستیابی به اهداف اعلام شده در معاهده ماستریخت درمقابل بحران های بین المللی و منطقه ای که عمدتاً ناشی از،منافع ملی متضاد و متعارض آنها،وحساسیت هر کدام از اعضا نسبت به حفظ حاکمیت خود درحوزه های مرتبط با دفاع-امنیت وسیاست خارجی بود اتحادیه اروپا را از تأثیرگذاری موثر و مستقل در نظام بین الملل،بی بهره ساخت.این مسئله همچنین تأثیرات مهم وآزمونی دشوار را در مقابل نقش آفرینی مستقل اروپائی در نظام بین الملل،به ویژه در رابطه با واقعیت های ناشی از بحران های بین المللی همچون بحران عراق در سال 2003 قرار داد.در واقع بحران عراق آزمون توان وظرفیت بازیگری مستقل اتحادیه در شکل دهی به اهداف سیاست خارجی و امنیتی مشترک اروپایی،با توجه به منافع ملی متعارض قدرت های اصلی عضو آن بود.پژوهش حاضر سعی دارد با تجزیه و تحلیل تأثیرشاخص های«منافع ملی متضاد قدرت های بزرگ اروپایی»به عنوان متغیرمستقل اصلی بر شاخص های متغیر وابسته اصلی یعنی«عدم شکل گیری سیاست خارجی مشترک اروپایی در بحران عراق» با رویکردی توصیفی-تحلیلی و با تمرکزبر فرضیه استخراج شده بربنیان نظریه واقع گرایی ساختاری،وروش پژوهش اسنادی(کتابخانه ای)به تأثیرات متغیر مستقل اصلی برمتغیر وابسته اصلی،پرداخته و جهت تبیین مسئله اصلی پژوهش احتمالاٌ فرضیه پیشنهادی آن را تأیید نماید. در حوزه نظری اهمیت این پژوهش را می توان در پر کردن خلاء تبیین سیاست خارجی مشترک اروپا بر اساس رویکرد واقع گرایی ساختاری درتحلیل فرآیندهای سیاست خارجی و امنیتی مشترک عنوان نمود.